หลายปีที่ผ่านมา บางคนอาจรู้สึกเคยชินไปแล้ว กับการใช้ชีวิตภายใต้ผลกระทบของฝุ่นควันในช่วงฤดูหนาวและฤดูแล้ง แม้จะมีการรณรงค์อย่างต่อเนื่อง หรือแม้กระทั่งมีประกาศห้ามไม่ให้ทำการเผา แต่ก็ดูเหมือนสถานการณ์ยังไม่ได้คลี่คลายลงแต่อย่างใด และคนไทยบางส่วนก็เริ่มหมดหวังและยอมรับชะตากรรมนี้ไปแบบเสียมิได้ วันนี้เราอาสารวบรวมข้อมูลทางวิชาการถึงอันตรายของควันจากการเผาพื้นที่ป่าและพื้นที่การเกษตรมาแบ่งปันกันอีกครั้ง โดยหวังว่าข้อมูลนี้จะทำให้ผู้คนเกิดความตระหนักใหม่ และเห็นความจำเป็นที่จะต้องช่วยกันลดการเผาให้ได้อย่างอย่างจริงจังเสียที

อะไรอยู่ในอากาศขณะมีการเผาไหม้

ควัน (Smoke) จากการเผาเป็นกลุ่มอนุภาคขนาดเล็กที่เกิดจากการเผาไหม้ที่ไม่สมบูรณ์ ในควันจะประกอบไปด้วยสารที่อยู่ในสถานะของแข็ง ของเหลว และก๊าซ

ชีวมวล (Biomass) หมายถึง วัสดุที่มาจากพืชหรือสัตว์ ที่พบบ่อย คือ ฟืน เศษไม้ ใบหญ้า และเศษวัสดุทางการเกษตรอื่น ๆ เช่น ใบอ้อย ฟาง และซังข้าวโพด

ควันจากการเผาชีวมวลจะมีสารพิษที่เป็นอันตรายต่อสุขภาพหลายร้อยชนิด สารที่พบมากได้แก่ฝุ่นละอองขนาดเล็ก ก๊าซคาร์บอนมอนออกไซด์ ออกไซด์ของไนโตรเจน รวมถึงสารก่อมะเร็งอย่างสารเบนซีน ฟอร์มาดีไฮด์ และสารพีเอเอช สารพิษในควันจากการเผาชีวมวลจึงมีไม่น้อยไปกว่าควันบุหรี่ที่พวกเรากลัวกัน ซึ่งก็ไม่น่าแปลกใจ เพราะควันบุหรี่นั้นก็เกิดมาจากการเผาใบยาสูบ ซึ่งเป็นพืชชนิดหนึ่งเหมือนกัน และด้วยความมีราคาของมัน บุหรี่ยังถือว่าผ่านกระบวนการที่ควบคุมอย่างดีมาตั้งแต่ขั้นการเพาะปลูกไปจนถึงการผลิตในโรงงาน ไม่เหมือนกับชีวมวลและเศษขยะ ดังนั้นจึงไม่ผิดหากจะกล่าวว่าควันที่เกิดจากการเผาที่เรากำลังพูดถึงนี้ อาจมีอันตรายยิ่งกว่าควันบุหรี่ด้วยซ้ำ!

องค์การอนามัยโลกรายงานว่า ในแต่ละปีควันจากการเผาเหล่านี้ได้ทำคนทั่วโลกเสียชีวิตไปแล้วกว่า4.3ล้านคน จากโรคร้ายแรงหลายชนิด ทั้ง โรคปอดอักเสบ โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคมะเร็งปอด โรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง ฯลฯ จึงจำเป็นอย่างยิ่งที่ภาครัฐต้องเร่งรณรงค์ให้ประชาชนโดยทั่วไปทราบถึงอันตรายร้ายแรงของควันจากการเผา เพื่อปลูกจิตสำนึกและความรับผิดชอบที่ถูกต้องร่วมกัน รวมทั้งเพื่อช่วยกันหาทางควบคุมการเผาในที่โล่งแจ้งต่อไปในอนาคต

อ้างอิง

วารสารสิ่งแวดล้อม